Trong lịch sử nhân loại, những tư tưởng lớn luôn đóng vai trò khai sáng và dẫn dắt cộng đồng tiến về phía trước. Những người mang trọng trách truyền tải tri thức, đặc biệt là tư tưởng triết học và giáo dục Phật giáo, không chỉ là những người truyền đạt thông tin, mà còn là những người bảo vệ, giữ gìn sự tinh khiết của tâm thức con người. Trách nhiệm của những bậc tiền bối là cao quý, nhưng đồng thời cũng đòi hỏi một ý thức sâu sắc về sự khiêm cung và lòng tôn kính đối với những giá trị họ đại diện.

Tuy nhiên, khi danh nghĩa của những nền tảng tư tưởng cao quý bị lợi dụng cho những mục đích nhỏ nhặt, bản thân sự lạm dụng ấy đã nói lên sự lệch lạc về nhận thức và thoái hóa về tinh thần. Khi một cá nhân hay một nhóm người sử dụng những cái tên lớn để phục vụ cho những tham dục thấp thường, đó không chỉ là hành vi bất xứng mà còn là sự vong ơn những gì mà chúng ta đáng lẽ phải bảo vệ.

Trong triết lý Phật giáo, tri thức và tư tưởng không chỉ đơn thuần là những phương tiện để điều khiển nhận thức của người khác, mà nó còn là con đường dẫn đến sự giải thoát. Đức Phật đã dạy rằng, con đường tu tập không thể dựa trên quyền lực, danh vọng, hay sự thao túng tâm trí của người khác. Mỗi tư tưởng chân chính phải là sự phản ánh của tâm thức trong sạch, một tâm thức không bị ràng buộc bởi những ảo tưởng về bản ngã hay những tham vọng thế gian.

Khi những giá trị tri thức bị đánh tráo để phục vụ những mục tiêu thấp thường, điều này không chỉ gây ra sự hủy hoại cho những nền tảng tư tưởng mà còn ảnh hưởng trực tiếp đến đạo đức của cộng đồng. Đáng buồn thay, trong thời đại ngày nay, không ít người đã lạm dụng những danh nghĩa cao quý như “tinh thần Tư Tưởng – Vạn Hạnh” để phục vụ cho những chấp tranh hẹp hòi, những cuộc tranh giành ưu thế hay quyền uy.

Nhắc đến tôn xưng Tư Tưởng – Vạn Hạnh là nhắc đến một biểu tượng của sự khai sáng tri thức và tinh thần từ bi. Đại học Vạn Hạnh, từ khi thành lập, đã mang trong mình sứ mệnh giáo dục và phát triển những tư tưởng triết học Phật giáo trong lòng xã hội Việt Nam. Đó là nơi mà tri thức và đạo đức hòa quyện, nơi mà sự học không chỉ nhằm đạt được kiến thức, mà còn để rèn luyện tâm hồn, hướng đến sự giải thoát cá nhân và cộng đồng.

Tinh thần Vạn Hạnh không chỉ là một hệ tư tưởng, mà còn là một con đường tu tập thực chứng, dẫn dắt người học đi từ sự nhận thức bản thân đến sự chuyển hóa sâu xa của tâm trí. Tuy nhiên, việc lạm dụng danh nghĩa của Tư Tưởng – Vạn Hạnh để tranh chấp, phân tranh, tự nó đã phá vỡ những giá trị cao thượng mà hệ tư tưởng này đại diện. Những người mượn danh tinh thần Vạn Hạnh để gây ra những mâu thuẫn, đố kỵ chỉ chứng tỏ rằng anh em đã hoàn toàn không hiểu gì về tinh thần thực sự của hệ tư tưởng này.

Một trong những dấu hiệu rõ ràng nhất của sự suy thoái tư tưởng là khi nó bị biến thành công cụ phục vụ cho tham vọng và sân si cá nhân. Trong những trường hợp này, tri thức không còn là ánh sáng dẫn đường mà trở thành một vũ khí lợi dụng để đạt được dục vọng cá nhân. Sự thoái hóa này làm mất đi bản chất siêu việt của tư tưởng, biến nó thành những trò chơi quyền lực và tranh đấu.

Khi Tư Tưởng bị lạm dụng, không chỉ có người trực tiếp liên quan bị ảnh hưởng mà còn gây ra sự rối loạn và mất niềm tin trong cộng đồng. Những nền tảng giáo dục và triết học bị lạm dụng không còn là nơi ươm mầm những tư tưởng cao quý, mà trở thành đấu trường của những mưu toan, đố kỵ và chia rẽ. Hệ quả là sự chia rẽ và đối lập trong cộng đồng, phá vỡ tinh thần đoàn kết và lòng tin tưởng lẫn nhau.

Trong triết lý Phật giáo, nhận thức đúng đắn về bản thân và thế giới là nền tảng của sự tu tập. Đức Phật đã dạy về “chánh kiến,” tức là nhìn nhận sự việc một cách đúng đắn và không bị mê hoặc bởi những ảo tưởng hay tham vọng. Khi tư tưởng bị lạm dụng, đó là biểu hiện của sự thiếu chánh kiến, khi con người không còn nhận thức đúng đắn về vị thế và vai trò của mình trong xã hội và trong tiến trình tu tập.

Phật học nhấn mạnh rằng sự tinh tấn không chỉ nằm ở việc học hỏi và nghiên cứu tri thức, mà còn là ở sự tự nhìn lại bản thân, tự nhận thức những sai lầm và tu sửa. Sự lạm dụng danh nghĩa của các tư tưởng lớn để đạt được những mục tiêu thấp thường là biểu hiện của một sự thiếu tinh tấn và thiếu chánh kiến. Điều này không chỉ làm tổn hại đến bản thân người thực hiện, mà còn phá vỡ tinh thần cộng đồng, làm suy giảm niềm tin và sự đoàn kết trong tổ chức.

Như lời Đức Phật dạy, để giải thoát khỏi những khổ đau của cuộc đời, chúng ta cần phải tự thanh lọc tâm trí, loại bỏ những tham sân si, và tìm về sự trong sạch của tâm hồn. Tương tự, để tái lập tinh thần Tư Tưởng – Vạn Hạnh, chúng ta cần phải dừng lại, tự nhìn sâu vào bản chất của những mâu thuẫn nội tại và thanh lọc nội tâm. Chỉ khi con người ngừng chạy theo những tham vọng thế gian, mới có thể thực sự hiểu và thấu triệt được tinh thần cao quý mà các bậc thầy tổ đã để lại.

Việc tái lập tinh thần tri thức không phải là một quá trình dễ dàng, nhưng nó là điều cần thiết nếu chúng ta muốn bảo vệ và phát triển những giá trị cao quý mà lịch sử đã để lại. Hãy dừng lại, tự nhìn vào bản chất của những tranh đấu, mâu thuẫn và đố kỵ để nhận ra rằng những việc nhỏ nhặt ấy chỉ là ảo ảnh của bản ngã. Sự thanh lọc tâm trí sẽ giúp chúng ta trở về với cội nguồn của tinh thần tri thức, nơi mà sự học không chỉ là kiến thức mà còn là con đường dẫn đến sự giác ngộ.

Cái tên Tư Tưởng – Vạn Hạnh hay bất kỳ danh hiệu lịch sử và cao quý nào khác không thể bị lạm dụng một cách tầm thường và không lường hậu quả. Việc lạm dụng những biểu tượng tri thức và văn hóa lớn để phục vụ cho những mục tiêu cá nhân thấp thường là một sự phản bội không chỉ đối với lịch sử mà còn đối với tương lai của cộng đồng. Đã đến lúc chúng ta phải nhìn lại, không chỉ để bảo vệ những gì đã có mà còn để phát triển và lan tỏa tinh thần cao thượng của tư tưởng, vì lợi ích của nhiều thế hệ tương lai.

Việc tái lập sự trong sạch của Tư Tưởng và tri thức đòi hỏi sự hy sinh, nhưng nó là điều cần thiết để trả lại cho cộng đồng những giá trị mà các bậc thầy tổ đã dày công xây dựng. Hãy dừng lại những tranh chấp vô nghĩa, trả lại sự cao thượng và tôn nghiêm cho Tư Tưởng, để tiếp tục là ngọn đèn dẫn đường cho những tâm hồn đang tìm kiếm sự giải thoát.

Phật lịch 2568

Ngụ cư nhi bất vi khách