1.
– Má nói như vậy là không đúng!

Chàng thanh niên cố giải thích cho bà hiểu tường tận sự việc, nhưng bà vẫn ngoay ngoảy không chịu lắng tai nghe. Sau câu nói này của nó, đối với bà như một “gáo nước lạnh tạt vào mặt”, khiến bà nổi xung thiên, quát ầm ĩ.

Chàng thanh niên đành ngồi thu lu chịu trận trong một góc tối, nghe giọng bà sang sảng:
– Tao nuôi mày ăn học, lớn khôn đến chừng này. Bây giờ mày đủ lông đủ cánh, mày cải cha cải mẹ phải không con, mày… mày…

Giọng bà lạc hẳn, ngừng một chút, bà nhoài người vồ lấy quyển sách mỏng để trên bàn, cầm phe phẩy như để đuổi đi cái hậm hực đang dâng lên trong lòng, rồi lại tiếp tục thét:
– Không được, tao nói là không được, nhất định là không được, mày không thể cải lời cha mẹ mày. Hãy nhìn gương chị hai mày kìa, lớn hơn mày cả gần mười tuổi còn chưa dám cải nửa lời với tao. Còn mày, mày mới nứt mắt ra đã bày đặt lên giọng dạy đời cha mẹ. Đồ hỗn hào… đồ mất dạy…!

Chàng thanh niên nhiều lúc nhướng cổ lên như định nói một điều gì đó, nhưng nghĩ sao rồi lại thôi. Nó thu mình ngồi yên chỗ cũ, để mặc cho bà nói tiếp, và bà lại mắng nhiếc không tiếc lời với đứa con ruột của mình. Lúc này, sắc mặt nó chẳng đổi, chẳng tỏ vẻ dửng dưng mà cũng không tha thiết.

Sắc diện của nó, là gương mặt của người đang chịu đựng, cho qua, bởi hình như không khí này đã bao trùm căn nhà này mấy chục năm qua, từ thời chị hai của nó, rồi đến đời nó, bà vẫn không thay đổi thái độ, thay đổi cách dạy dỗ, khuyên nhủ con cái như một thói quen từ hồi còn ở quê nhà. Chòm xóm quanh đây, dù không biết chuyện phải quấy ra sao, nhưng nhiều lần phải gõ cửa, than phiền sự ồn ào xáo trộn của gia đình nó. Lúc đó thì bà yên lặng ngay, nhưng rồi chuyện cũng đâu lại vào đấy. Một tuần, hoặc nhiều lắm là một tháng, người ta lại nghe tiếng của bà la mắng đám con của mình.

Bốn năm trước, từ ngày ông cụ qua đời, căn nhà đã vắng vẻ hẳn ra. Rồi đến lượt chị nó cũng gã chồng xa, lập nghiệp luôn ở tận miền Đông Bắc Mỹ. Thỉnh thoảng chị mới có dịp về thăm bà và nó một lần, chỉ ở lại được vài ngày rồi đi. Thời gian đầu còn được một đôi lần trong năm, nhưng khi chị nó sanh con nở cái, thì việc lui tới thăm hỏi cũng thưa dần, nhiều khi một năm, tốt lắm chỉ được một lần duy nhất vào mấy ngày lễ lớn, còn không thì chị chỉ gọi điện thoại về thăm hỏi mà thôi.

Nghĩ lại cũng tội cho bà, ngày bỏ nước ra đi phải vất hết tất cả sau lưng. Khi đặt chân đến đây là bắt đầu bằng hai bàn tay trắng, vợ chồng đã trải qua không biết bao nhiêu là điều khổ nhọc cay đắng, mới có thể gầy dựng nên một gia nghiệp như hôm nay, tuy không giàu xụ, nhưng cũng không nghèo túng, và con cái của ông bà không đứa nào mà không được chăm chút bảo bọc, ăn học cho đến nơi đến chốn. Chúng ra trường đều đạt ưu hạng, mà ưu hạng thế nào, về nhà “nó vẫn là con.” Cho nên, “Cá không ăn muối cá ương, con cãi cha mẹ trăm đường con hư”, con cái mà cãi lời cha mẹ nhất định là không đúng, bà vẫn lập đi lập lại lời nói này như một câu niệm thần chú những khi la mắng các con, đến giờ đã nhập tâm. nhập tính. Nên nỗi đụng một chút, việc phải quấy thế nào bà không cần biết, đều đem điều này nói ra theo quán tính tự nhiên, như là trường hợp của buổi sáng hôm đó.

2.
Thiệt ra chuyện cũng chẳng có gì, chàng thanh niên vốn chỉ đưa ra một đề nghị với bà nên bán căn nhà cũ đang ở, rồi cùng nó dọn đi một nơi khác. Bây giờ nó là giám đốc của một công ty lớn, lương bổng cao, đủ điều kiện để mua một căn nhà mới, sống tiện nghi hơn.

Tuy nhiên bà nhất mực không chịu, viện dẫn nhiều cớ, nhưng cái cớ duy nhất nó hiểu được là bà vẫn còn quyến luyến căn nhà này lắm, dù cũ kỹ, tù túng thế nào, nhưng vì đây là căn nhà mà hơn hai mươi lăm năm trước, ông và bà đã cắc củm chắt chiu, dành dụm, khó khăn biết bao để mua được. Căn nhà này là nơi mà ông bà đã trải qua những tháng năm đầm ấm, kề cận chăm sóc, chia sẻ ngọt bùi với nhau cùng đám con dại, cù bơ cù bất ở những ngày đầu, đời tỵ nạn.

Năm nay thì bà đã 70, nghĩa là bà đã ở đây với ông hơn nửa cuộc đời, nên đi ra đi vào dù không còn thấy mặt, nhưng với bà đã ở chốn quen thuộc này lâu như thế, bà thấy ông như vẫn còn đang ở đâu đó, bên cạnh bà.

Chàng thanh niên nói mãi bà cũng không chịu nghe, chọn giải pháp tân trang bà cũng không muốn, nhất định là cứ để mọi thứ đâu đó nguyên vẹn cho bằng được. Bà sợ “động thổ,” hương hồn ông cụ sẽ lạ chỗ, bỏ đi. Cho nên bà nhất mực:
– Mày có đi thì đi, tao không bỏ chốn này đi đâu hết. Đây là nhà của tao, của ba mày… Thằng lỏi, mày có biết ở đâu mà mày có, ở đâu mà mày nên hình nên dạng như bây giờ…?

Bà lại tru tréo lên, dù chàng thanh niên cố gắng phân giải:
– Không phải đâu má, con muốn má có một đời sống tiện nghi và tốt đẹp hơn…, con muốn má tuổi già có chỗ tốt để hưởng phúc…

Vậy mà nói cách gì, bà vẫn không nghe, nó cũng chẳng còn biết cách nào hơn. Tội, cứ mỗi lần nhắc đến, nó lại phải chịu trận, ngồi yên lặng để nghe bà trở giận, quở trách. Nào là không hiểu cho bà, thương cho bà. Có khi, lại nặng lời như kiểu cách của buổi sáng hôm đó.

Thế rồi, câu chuyện tưởng chừng trôi qua và không ai còn nghĩ ngợi gì thêm. Nó với bà đã ở lại căn nhà cũ này thêm nhiều năm nữa, thỉnh thoảng người ta lại nghe tiếng bà quát tháo, la mắng.

3.
Nhiều năm đã trôi qua, một hôm bà con chòm xóm bỗng thấy có nhiều xe cứu thương đổ lại trước cửa nhà bà, rồi mấy nhân viên cấp cứu hấp tấp vào ra căn nhà đó. Một hồi lâu, họ đẩy bà trên một chiếc băng ca trải ra trắng toát, trông dáng vẻ bà xanh xao, mệt mỏi.

Mấy tháng gần đây bà nhuốm bệnh, căn bệnh tuổi già càng lúc càng trầm trọng hơn, sức lực mỏi mòn, sự sống chỉ còn trông đợi ở mấy bọc nước biển, nhỏ giọt từng ngày, cạn dần cạn dần. Trước đó, chàng thanh niên dù bận rộn với đời sống, với công việc riêng tư, song vì hiểu suốt lòng bà, nên đã không chịu nghe lời hàng xóm để đưa bà vào viện dưỡng lão cho dễ bề mấy nhân viên y tá túc trực chăm sóc. Nó dư biết bà ở khung cảnh xa lạ đó, sẽ cảm thấy vắng ông dù ông mất đã hơn bốn năm trước.

Bởi cũng vì hiểu bà như vậy, nên dầu gì nó cũng vẫn cố gắng sắp xếp tất cả để bà được ở lại trong căn nhà cũ kỹ, như bà từng mong.

Hôm đó lúc mấy người nhân viên cấp cứu vừa đẩy bà đi, chàng thanh niên bước theo cạnh để ra đến tận đầu ngỏ, bàn tay nó nắm chặt không để vuột khỏi tay bà, khuôn mặt trông đáng thương đầy vẻ lo lắng. Rồi cho đến khi nhân viên cấp cứu sửa soạn đóng kín hai cánh cửa để xe lăn bánh, bà vẫn còn nắm thật chặt bàn tay nó, thều thào:
– Thằng lỏi, bây giờ thì mày muốn làm gì thì hãy mau làm, ba mày đi rồi, tao cũng đi… mày liệu mà dọn đi ở nhà mới… của cải gia tài ba má chỉ có chừng ấy, giữ đến bây giờ thì cũng là để lại hết cho mày… mày liệu mà sống…,

Giọng bà đứt quãng, nhỏ dần, thim thiếp chìm vào giấc ngủ nặng nhọc, sâu.

Cánh cửa xe đóng lại, những chiếc đèn đỏ bật lên nhay nháy, quay cuồng tạo thêm áp lực cho sự hồi họp, âu lo đang làm chùng lòng nó. Chàng thanh niên cứ đứng chết trân rất lâu trước ngôi nhà cũ kỹ, căng mắt nhìn theo chuyến xe vừa chạy hút xa. Chỉ hai hôm sau, người ta hay tin bà đã qua đời ở một bệnh viện trong thành phố. Căn nhà, miếng đất ngày xưa thường ồn ào tiếng quở nạt của bà từ đó để trống, trở nên trầm mặc và yên tĩnh, vì chàng thanh niên cũng quyết định dọn đi ở một nơi khác.

Nhưng cứ cách khoảng đôi ba hôm, chòm xóm lại thấy cậu trở về, chăm chút mảnh đất miếng vườn, sửa sang mấy việc vặt vảnh rồi ở lại thật lâu trong căn nhà này, căn nhà quá cũ kỹ mà đã nhiều lần nó đòi dọn ra trước đây, thì bây giờ, vĩnh viễn nó không có ý định treo giá bán. Trong thâm tâm nó luôn có một niềm tin, căn nhà cũ là nơi ông và bà đoàn tụ, và cả nó, thỉnh thoảng nhớ nhung, lại quay về, thắp sáng ngọn đèn.

11/2011
UYÊN NGUYÊN

• Ngọn đèn – ảnh: Giang Ðông Du

Chuyên mục:Văn Chương

Thẻ:Featured, Truyện ngắn, Uyên Nguyên