Kẻ hành nhân qua đó chạnh thương.
(Chinh Phụ Ngâm – Đoàn Thị Điểm)

Dọc theo chiều dài Tiểu Bang California có những thành phố lớn, địa danh quan trọng không chỉ riêng đối với nước Mỹ, nhưng mang tầm vóc của thế giới – Một thế giới thu nhỏ, với những khu vực điển hình khác biệt môi trường, khí hậu, sinh thái, địa thế đa dạng, phong phú… Vùng bờ biển phía Nam với thành phố San Diégo, địa vực có khí hậu tốt nhất thế giới; Los Angeles phi trường lớn, rộng với mực độ phi cơ lên xuống bận rộn liên tục, để không thể gọi là một phi trường, nhưng phải hình dung đấy là một thành phố phi cảng với Xa Lộ 105 (Xa Lộ Thế Kỷ – Đúng ra là một chiếc cầu dài nổi trên mặt đất chạy song song với Đại Lộ Thế Kỷ, Century Boulevard, chuyên chở lượng xe luôn di chuyển ở tốc độ dưới mức 65 dặm/giờ được cố định; dẫu với mười hai tuyến đường xe chạy) thường tắc nghẽn cho dầu đang lúc nửa đêm về sáng.

Tiếp miền sa mạc Mojave đông đường Số 5 với những khu quân sự ẩn mật mà chắc đại đa số người Mỹ bản địa cũng chưa hề đi đến, nghe tới; địa danh Bakerfield, trung tâm động đất toàn thế giới. Và nơi San Francisco với những cầu treo nổi danh, Golden Gate, Bay Bridge xuyên vịnh cảng nối Châu Mỹ và miền Viễn Đông; Thủ Đô Sacramento tiếp vùng rừng sát các Tiểu Bang Oregon, Washington, bắc đường Số 5, nơi có mực độ mưa cao quanh năm gây mây mù, không khí ẩm ướt.

Cuối cùng, cũng nơi Tiểu Bang Cali: Vùng đất tập trung hơn hai trăm ngàn người Việt với hai thủ phủ người tỵ nạn, Orange County phía Nam và San José phía Bắc. Có những chuyến xe đò do người Việt khai thác chạy đường Nam-Bắc trên: Xe Đò Hoàng, Xe Khách Việt Nam…

Người viết do một xếp đặt tự nhiên đã có mặt trong những chuyến xe đầu tiên kia (chỉ là một chiếc xe van gia đình mười-hai chỗ ngồi do chính chủ nhân Công Ty Xe Đò Hoàng sau nầy cầm tay lái) khi mới đến nước Mỹ, 1993. Nay, mười-hai năm sau, vì lớn tuổi phản ứng lão hóa trì chậm, phần do sức khỏe suy kém sau cuộc đại phẫu nên không thể lái xe, phải thường có mặt trên những chuyến xe mang đặc thù Việt Nam, hiện diện bền bỉ một cách tự nhiên nơi đất Mỹ theo lộ trình vừa kể. Từ đó, có cơ hội tiếp xúc, nghe ra những câu chuyện của nhiều người, nhiều giới người, nhiều lứa tuổi trao gởi trên đường xa…

Những câu chuyện bình thường, đơn giản của mỗi người Việt, với mỗi cá nhân thuộc nhiều sắc dân thuộc Bán Đảo Đông Dương; những người hằng sống qua, rời bỏ những nơi chốn gọi là Sài Gòn, Mỹ Tho, Nam Vang, Đà Nẵng, Quảng Ninh, Hải Phòng… trong những tình huống khác biệt.

Câu chuyện về những người đã qua ngưỡng cửa tử-sinh một cách lặng lẽ, tự nhiên như đã sống, như đã chết. Người viết tường thuật lại với tính trung trực hẳn có đối với công việc của một người dụng văn, nếu cần thiết, chỉ thay đổi phương danh, địa danh để tránh những ám chỉ, đụng chạm vô tình có thể xẩy ra.

Phan Nhật Nam

Chuyên mục:Trên kệ sách

Thẻ:Nxb Sống, Phan Nhật Nam