Giữa những khoái lạc khổ đau
Tiểu thuyết của Trà Đóa
ISBN 978-1548998059
Trình bày: Domino D.
Thiết kế bìa: Trần Kiến Quốc
Copyright © 2017 by Trà Đóa
Tuổi trẻ lênh đênh © 2017 by Nguyễn Nhật Ánh
Bản quyền bản in 2017 © 2017, Domino Books

1. Giữa những khoái lạc khổ đau bắt đầu với chi tiết nhân vật chính dắt con gái đi thăm ba nấm mộ. Hình ảnh đó như ngầm dự báo sẽ có rất nhiều người ngã xuống trong tác phẩm này. Cho đến khi cuốn sách khép lại, ba mẹ của nhân vật chính đã lần lượt qua đời. Các nhân vật liên quan đến Trí – nhân vật chính – hầu hết đều tuần tự chết theo những cách khác nhau (cô gái xa lạ trong ký túc xá, Tuấn, Dung, Ngọc, Diệu Hoa, ông Cảnh). Đặc biệt, cuộc đời của Trí dính líu đến rất nhiều phụ nữ, dù bản thân anh không phải là một người đào hoa hay một kẻ lão luyện trên tình trường. Những phụ nữ đó đều xuất hiện trong cuộc đời anh một cách tình cờ nhưng lại tham gia vào số phận anh một cách đặc biệt và như đã nói, cuối cùng họ đều có một số phận không may. Chỉ có Ngân, một phụ nữ tắm đêm hiện ra mờ ảo trong quãng đầu đời của Trí, không có quan hệ trực tiếp với anh, là không biết sống chết thế nào. Người thứ hai là Ngọc (con gái anh – trùng tên với mẹ) hiển nhiên vẫn còn sống vì cuốn sách này khép lại khi cô bé chưa kịp lớn lên. Nhưng tôi tin rằng, nếu tác phẩm này kéo dài, cô bé sẽ có một cuộc đời may mắn vì chủ đề của cuốn sách không cần thêm một cái chết nào nữa, và rằng tác giả không phải ngẫu nhiên khi “ban” cho Trí một đứa con – một sự bù đắp sau vô số những vết xước mà móng vuốt cuộc đời đã “ban” cho anh.

2. Những cô gái đi lướt qua cuộc đời Trí đều không may mắn nhưng bản thân anh cũng chẳng hơn gì, trừ việc anh không lơ đễnh chết theo bọn họ. Hãy xem hành trình vào đời lắm chông gai của chàng trai trẻ: Mười tám tuổi từ Quảng Nam vào Sài Gòn vừa đi học vừa đi dạy kèm. Sống tại khu xóm cần lao với những con người lam lũ. Một thời gian sau dọn về ký túc xá. Do vô tình liên quan đến cái chết bất thường của một cô gái nên rời bỏ ký túc xá đi lang thang. Rồi đi phụ việc ở một vựa vật liệu xây dựng, suýt bị công an thu gom vì lý lịch bất minh. Sau đó theo một người bạn vào làm tại một công ty mỹ phẩm. Công ty gặp biến cố, lại quay lại khu trọ bình dân xập xệ suốt đêm bị vây bọc bởi những tiếng nôn ọe say xỉn và tiếng chửi bới điếc tai. Cuối sách, gặp một “ân nhân” tên Cảnh, quay về với công việc sản xuất mỹ phẩm. Nhưng rồi ông Cảnh chết. Hết truyện. Chả biết cuộc đời Trí sẽ như thế nào. Có tươi sáng hơn không. Nhưng cho đến khi tác phẩm kết thúc, cuộc đời của chàng trai này thật là mệt mỏi.

3. Cuộc đời nhân vật chính mệt mỏi như vậy nên khung cảnh trong truyện khá u ám, ngột ngạt. Có cảm giác thế giới chung quanh Trí, dù đó là cảnh đời cần lao hay Giữa những khoái lạc khổ đau khung cảnh xã hội thượng lưu, lúc nào cũng bí bách, bí hiểm, không có định dạng rõ ràng, luôn luôn thiếu sáng và nhất là lúc nào cũng đầy bất trắc. Ngay chuyện tình của anh cũng mong manh, bấp bênh, mơ hồ, ảo mộng, dù là cồn cào yêu thương với Ngọc hay cồn cào xác thịt với Dung. Tác giả dành nhiều trang để viết về những sinh hoạt của “CLB thứ bảy”, một hình thức tập hợp trá hình các doanh nhân giàu có để huy động vốn cho một công ty mỹ phẩm. Ở cái thế giới nhộn nhạo mà Trí bị cuốn vào này, các nhân vật đủ màu sắc cứ thay nhau hiện ra rồi biến mất, như một cái nền chúng sinh hỗn độn trên đó số phận của Trí chập chờn và mê muội lướt qua. Trong cuộc đời bầm dập của mình, Trí luôn đi chênh vênh giữa thực tại và mộng mơ, tất nhiên phần mộng mơ ngày càng ngả màu. Nếu có điểm gì sáng sủa thì đó là ký ức tuổi thơ thỉnh thoảng vẫn trở đi trở lại trong tâm trí anh như anh tự nhận: “Thực ra tâm tưởng tôi chưa bao giờ thoát ra khỏi con đường mòn hoang vắng đầy cỏ dại mà tôi đã lặn lội suốt chiều dài tuổi thơ của mình”. Quả thực, những lúc mệt mỏi Trí vẫn chọn cách quay về úp mặt vào dòng sông tuổi thơ để gột rửa những nhọc nhằn bụi bặm. Có thể nói, tuổi thơ mãi mãi như một suối nguồn. Với anh, và có lẽ là với bất kỳ ai.

4. Nhưng với một nhân vật nổi loạn như Trí, tuổi thơ cũng là một thứ ám thị. Chỉ vì ông bố là người suốt đời sùng bái mệnh đề tiên định kiểu như trên đời chẳng có gì là tình cờ, kể cả trái dừa khô rơi trúng đầu con trai mình mà chàng tuổi trẻ tên Trí nảy sinh tham vọng giải thích cuộc đời theo cách của mình. Trí quá trẻ để nổi loạn với xã hội, anh nổi loạn với mình. Hiện ra trong truyện là một chàng trai không thể dự đoán được hành vi, hết lần này đến lần khác bị gai đời cào xước, tương lai thì tối tăm mù mịt. Một tuổi hai mươi không yên tĩnh, bị sóng gió cuộc đời cuốn đi, ngủ bờ ngủ bụi, bấp bênh, vô định, một tuổi trẻ lang bạt vì những lý do quỷ quái, phi lý. Không rõ chàng tuổi trẻ đó bị tác giả ném vào nhiều cảnh huống trớ trêu, rốt cuộc là để chàng khám phá cuộc đời hay để cuộc đời khám phá chàng.

5. Giữa những khoái lạc khổ đau là một cuốn sách về tuổi hai mươi mò mẫm dò đường, một thứ Tuổi trẻ băn khoăn của Hermann Hesse, nơi nhân vật Demian sẵn sàng vật lộn với cuộc sống để thoát ra những ràng buộc của các ước lệ trên hành trình đi tìm bản ngã của mình. Trí cũng thế, anh gần như đem chính cuộc đời mình ra thử nghiệm, không chịu tuân thủ theo một quy tắc sống nào, giữa những bất trắc cá nhân và bất trắc thời cuộc, để xem cuối cùng mọi thứ xảy đến với mình là “tình cờ” hay “không có gì là tình cờ”, “ta quyết định cuộc đời” hay “cuộc đời quyết định ta” – một câu hỏi mang màu sắc hiện sinh, câu hỏi mà đến khi tác phẩm kết thúc dường như vẫn không ngân lên một phán quyết chung thẩm nào, chỉ là tùy vào cảm nhận của từng người đọc…

6. Bạn có thể đọc Giữa những khoái lạc khổ đau như một tác phẩm tự truyện, cũng có thể đọc như một tiểu thuyết Giữa những khoái lạc khổ đau tâm lý, vì quả thực khi xây dựng nhân vật Trí, tác giả đã tạo ra một “chân dung tâm lý” đậm đặc của một người trẻ tuổi vừa muốn dấn tới tương lai vừa không ngừng bị ký ức níu chân. Cách xây dựng nhân vật kiểu này quy định luôn cách viết của tác giả: những phản quang của quá khứ bất chợt rọi sáng những trang văn như thể tác giả vừa viết vừa cầm trên tay một cây đèn pin, những hình ảnh đang ngủ mê bên kia cánh cửa thời gian bị đánh thức đột ngột, những suy tưởng bất thường hiện ra từ dưới lớp vỏ não nào đó như một thứ trái cây trái mùa. Và thêm vào đó, là những ẩn ngôn nằm giữa những dòng chữ, như nhân vật Trí u sầu nằm giữa những khoái lạc khổ đau…

Sài Gòn, 12/4/2017
Nguyễn Nhật Ánh

Chuyên mục:Trên kệ sách

Thẻ:Domino Books, Trà Đóa