Sự thật không phát sinh từ tiếng súng, cũng không kết thúc khi chiến tranh khép lại. Nó tồn tại lặng lẽ, dai dẳng như nghiệp chưa trổ quả, âm thầm dẫn dắt đời sống tập thể đi qua những ngã rẽ mà chính nó không hay biết; nó theo dấu sinh mệnh của cả một dân tộc, vượt qua thời điểm mọi bài ca … Đọc tiếp Nguyên Việt: Còn Những Nỗi Buồn Hơn Chiến Tranh…
Từ khoảnh khắc con người đối diện với giới hạn của chính mình – một thời đại mà ý nghĩa bị phân rã thành vô số mảnh nhỏ, mà ngôn ngữ trở thành trận địa của ồn ào và văn hóa tưởng như tràn ngập nhưng lại rỗng ruột – thì những công trình giúp hiển lộ chiều sâu của tinh thần không còn là … Đọc tiếp Uyên Nguyên: Văn Học Như Con Đường Giải Thoát | Đọc ‘Văn Học Phật Giáo’ của Thầy Lê Mạnh Thát
Trong dòng văn học Việt Nam hậu chiến, rất ít tác phẩm có thể phá vỡ những ảo tưởng tập thể sâu đến mức được xem như nền tảng của cả một thế hệ và lại càng hiếm có cuốn sách nào chạm đến tầm mức triết học của thân phận con người như Nỗi Buồn Chiến Tranh của Bảo Ninh. Xuất hiện trong bối … Đọc tiếp Uyên Nguyên: ‘Nỗi Buồn Chiến Tranh’ – Bản Kinh Thế Tục Phơi Bày Vô Minh
“Rồi ngã xuống nghe suối tràn ngập máu Thân là thân cỏ lá gập ghềnh xuôi Chờ mưa tạnh ta trải trăng làm chiếu Nghìn năm sau hoa trắng trổ trên đồi.” (Tuệ Sỹ – Đoạn 8 trong chuỗi thơ Thiên Lý Độc Hành, 2011-2012) Dưới vầng trăng muộn của dặm trường hiện sinh bao trùm bóng tối, câu thơ ấy hiện lên như một … Đọc tiếp Huệ Đan: ‘Nghìn Năm Sau Hoa Trắng Trổ Trên Đồi’…
Ngày 10 tháng 10 năm 2025, tại Stockholm, Viện Hàn lâm Thụy Điển công bố giải Nobel Văn chương dành cho László Krasznahorkai, nhà văn Hungary sinh năm 1954, vì đã tái tạo trong văn học một thế giới nơi con người vật lộn giữa sự sụp đổ của trật tự và khát vọng tìm lại ý nghĩa tồn tại. Ông đã viết nên những … Đọc tiếp Uyên Nguyên: László Krasznahorkai và sứ mệnh văn học về con người trong thời đại hỗn độn
Có lẽ Ông viết văn không phải để nói, mà để lắng nghe – lắng nghe tiếng thở dài của nhân thế, tiếng động khẽ của lương tri trong đêm dài thế kỷ. Văn chương nơi Ông không phải là sự phô bày tài hoa mà là hành trình đi tìm ý nghĩa trong bản thể vô thường của kiếp người. Nơi những trang viết … Đọc tiếp Uyên Nguyên: Hơi Thở Của Chữ Nghĩa và Niềm Tĩnh Lặng Trong Cõi Người
Trong ký ức mười năm, ngọn gió vẫn khẽ rung như hơi thở của vũ trụ, thong dong mà bất tuyệt. Có những câu thơ như kệ, tưởng chừng viết chơi ở quán cà phê buổi sáng, lại trở thành chiếc phao cứu vớt một kiếp người khi vấp té giữa dòng đời. “Vũ trụ thiền hành tiết điều hơi thở / Vũ trụ mỉm … Đọc tiếp Uyên Nguyên: Mười Năm, Câu Kệ Hiền Lành…
Bài đăng trên tạp chí Ngôn Ngữ, số 39, phát hành tháng 9 năm 2025 Từ khi con người biết cất tiếng gọi tên nỗi khổ của mình, văn học đã trở thành một chiếc gương soi cả hai mặt – một bên là bóng dáng phù du của thế giới, bên kia là những mảng tối sâu thẳm của tâm thức. Trong lịch sử … Đọc tiếp Huệ Đan: Ngôn Ngữ và Giải Thoát – Mỹ Học và Sứ Mệnh Văn Học Phật Giáo
Văn học là tấm gương của dân tộc, nhưng cũng là cửa sổ nhìn ra thế giới. Đứng giữa ngưỡng cửa thế kỷ XXI, khi bản sắc và biên giới không còn là điều cố định, khi những cuộc lưu vong không chỉ là hệ quả của chiến tranh mà còn là biểu tượng của thời đại di động, thì văn học Việt Nam — … Đọc tiếp Uyên Nguyên: Giữa Hai Dòng Sông: Văn Học Việt Nam Và Văn Học Việt Nam Hải Ngoại Trong Dòng Chảy Toàn Cầu
Chữ “văn” là gốc của đạo; người xưa gọi “văn dĩ tải đạo” không phải là lời nói suông. Giữa một thời đại mà giá trị tinh thần lắm khi bị khuất mờ dưới bụi bặm thời cuộc, anh Nguyễn Hòa đã tận lòng gầy dựng “Văn Chương Việt” – không phải là một diễn đàn, mà là một văn đàn, nơi quy tụ tư … Đọc tiếp Uyên Nguyên: Nguyễn Hòa, Người Thủ Hộ Văn Chương Việt
Chúng ta đã sống một nửa thế kỷ trong ngôn ngữ của chia lìa. Nhưng chính nơi đó, văn chương đã giữ cho ta một sợi chỉ, nối từ gốc đến ngọn, từ vết thương đến ký ức, từ lưu vong đến khả thể trở về. Năm 1975, lịch sử Việt Nam bước sang một chương mới. Hòa bình đến trên danh nghĩa, nhưng những … Đọc tiếp Uyên Nguyên: Văn Chương Việt Sau 1975: Lưu Vong, Phản Tỉnh và Căn Tính Toàn Cầu | Vietnamese Literature after 1975: Exile, Reflection, and Global Identity
“Thời chiến tranh, một lớp bạn lên rừng. Thời hòa bình, một lớp bạn xuống biển. Dân tộc chợt quay trở lại với huyền thoại mở nước. Những người con theo Mẹ, đã có lúc khinh ghét anh em mình, bỏ lên rừng. Một thời gian sau, những người con theo Mẹ lên rừng nay quay trở về đô thị. Lại những người anh em … Đọc tiếp Uyên Nguyên: “Thuyền Ngược Bến Không”, Lời Kinh Trôi Giữa Sương Mù Thời Cuộc
Không phải ai cũng có thể “về” được. Có người tưởng đã về rồi mà vẫn lưu lạc. Có người nằm dưới đất lạnh mà vẫn chưa được gọi là đã khuất. Và có kẻ trở về giữa tiếng hò reo mà lòng chỉ nghe tiếng cỏ than rì rào như nỗi thẹn thùng vĩ đại của lịch sử. Bấy giờ trở về không phải … Đọc tiếp Uyên Nguyên: “Thức Dậy Đi Nào Gỗ Đá Ơi”
Chiều nay hơ hải trên đường Sầu bi, ta chỉ sầu thương Sài Gòn Dưới chân đỉnh núi chon von Trên đầu đáy biển, ta còn mình ta. Còn ta Lục tỉnh la đà Sáu câu vọng cổ quê nhà nghe mưa Còn ta nhớ lắm làng xưa Cây đa ngoài Bắc, ngọn dừa trong Nam. Mênh mộng một dải cơ hàn Ngược xuôi những … Đọc tiếp Uyên Nguyên: Một Lứa Bên Trời: Văn Tế Cho Cõi Người Phân Ly
Cho những câu thơ ngắn tháng Tư – của Trung Dũng Kqđ… THÁNG TƯ NHỮNG CÂU NGẮN 1. Ba tao đã thắng ba mày Bây giờ bại trận cả mày lẫn tao Đạn bom, gươm súng thủa nào Vẫn còn mắc kẹt trong bao tử mình. 2. Năm 75 chị mất chồng Tháng tư nghe tiếng pháo bông khóc oà 3. Cái ngày mày giải … Đọc tiếp Uyên Nguyên: Trung Dũng Kqđ, Kẻ Khai “Giải Bùa Thiêng Yểm” Tháng Tư…
Có những nhà thơ tìm đến ngôn từ như một lẽ tự nhiên, để gọi tên thế giới và chạm đến những miền tâm tưởng. Có những nhà thơ viết như hơi thở, để mỗi câu chữ ngân lên nhịp đập sinh tồn. Và có những nhà thơ bước vào cõi chữ với một ý thức khác—nơi ngôn từ không còn là phương tiện, mà … Đọc tiếp Uyên Nguyên: Nguyễn Thị Khánh Minh – Ngôn Ngữ Như Một Hóa Thân
Không phải ngẫu nhiên mà tập truyện ngắn này mang tên “Hạt U Minh” – một cụm từ mờ sâu như lớp bụi thời gian, vừa bừng sáng như một hạt giống đang âm thầm đâm chồi giữa lòng đất lạnh. Nơi cái tựa ấy, người đọc có thể linh cảm được một thế giới ngôn ngữ mà ở đó, những phận người nhỏ bé … Đọc tiếp Uyên Nguyên: U Minh Tiền Kiếp Trổ Mầm Bao Dung
(Nhân đọc lại ‘Chiến tranh, tình yêu, hoài niệm và truyện ngắn Võ Hồng’ của thầy Tuệ Sỹ) Cuộc chiến nào rồi cũng đến hồi kết thúc, nhưng lòng người vẫn như cánh chim lạc bầy, ngơ ngác tìm về nơi trú ẩn giữa những cơn giông bão mơ hồ của hận thù và tha thứ. Nửa thế kỷ đã trôi qua kể từ … Đọc tiếp Uyên Nguyên: Nửa Thế Kỷ Một Vết Hằn…
Uyên Nguyên 