Mấy hôm nay, nhớ nhà, nhớ quê, bỗng nhiên những câu thơ lõm bõm của Kiên Giang từ độ nào vụt hiện về trong trí nhớ : “Nếu thiếu bóng dừa soi đáy nước. Thiếu bông lúa trổ, búp măng tre. Cánh diều thôi vút trên lưng gió. Thì chết trong lòng những ý quê. … Nếu cô thiếu nữ ngừng câu hát. Nếu khách thương hồ bặt tiếng ca… “.

Bỗng chiều qua, mấy bạn hữu đến thăm. Người bạn mới quen quê Miền Tây sông nước, tín ngưỡng Hoà Hảo. Hai cô bạn kia, đã có lần về Tây Tạng, leo lên ba hay bốn ngàn mét cao trên sườn non Everest. Ông ba của một cô, một thầy giáo, từ rất lâu, đã về Thất Sơn, đóng cửa nhập thất lặng thầm.

Everest và Thất Sơn. Những vị Phật Sống và những Đức Thầy. Các câu chuyện huyền hoặc bí truyền và thời đại đau thương của hai dân tộc…

Nói thật, dù có thể mang tội, rằng từ lâu, chẳng coi trọng các tôn giáo được coi là “nội sinh” của Việt Nam, phát xuất từ vùng Thất Sơn Châu Đốc. Bửu Sơn Kỳ Hương của Đức Thầy Đoàn Văn Huyên. Tứ Ân Hiếu Nghĩa của Đức Bổn Sư Ngô Lợi. Phật Giáo Hoà Hảo của Đức Thầy Huỳnh Phú Sổ. Những tôn giáo phát sinh thế kỷ 19 vắt sang 20, giữa những binh biến lạ kỳ của quê hương. Ngay cả thứ tôn giáo rất “tổng hợp” nhưng có vẻ hợp lý hơn, là Cao Đài Đại Đạo 1929, cũng thấy sao sao ấy! Tất cả đều ra như huyền hoặc, và dân dã quá độ!

Lm Kim Định nói rằng hồn Việt sẽ tụ về và phục dựng tại những vùng sông nước Cửu Long. Triết gia Phạm Công Thiện, với kiểu đại ngôn cố hưu, nói, và mình làm biếng đọc, rằng Đức Huỳnh Giáo Chủ là triết gia lớn nhất của nhân loại!!!???

Chẳng phải dân chuyên môn, mình cho rằng hồn Việt chính là chất nữ tính dân dã, nên cũng luôn có chất trực giác thần bí dân dã. Những bà mẹ quê, suốt đời hồn hậu yêu con yêu chồng yêu người, hồn hậu tự nhiên cảm nhận và hoà điệu những diệu kỳ thăm thẳm bao la đồng lúa mềm mại dòng sông vút cao ngọn núi. Lòng Mẹ Việt rất dân dã quê mùa, nhưng ẩn tàng hoà điệu trời-đất-người sâu thẳm bao la.

Có phải vì thế không, mà hồn Việt kết tinh thành minh triết Đạo, minh triết Mẹ, minh triết Nước, minh triết Thiên Nhiên của Lão Tử? Có phải thế không, mà hồn Việt với minh triết Đạo đã tụ lại và nở hoa với Dòng Thiền Đốn Ngộ của Lục Tổ Huệ Năng?

Hồn Việt dần bị bóp méo và bóp nghẹt. Tống Nho bóp méo và bóp nghẹt. Chiến tranh bóp méo và bóp nghẹt. Văn minh văn hóa phương Tây bóp méo và bóp nghẹt. Kể cả Kitô Giáo trí thức và cơ chế nữa.

Thoát khỏi luỹ tre làng chật chội nghi lễ giáo điều miền Bắc. Thoát khỏi những chất phong kiến gia trưởng vua chúa độc tôn miền Trung. Dân Cửu Long phương Nam tìm lại chất giản đơn hồn hậu, chất hoà điệu trực giác tâm linh với ruộng đồng sông nước bao la. Và những ông Phật sống, những tôn giáo hay tín ngưỡng đầy chất tâm linh, thần bí, dân dã sẽ đóng vai trò gì? Tấm “trần điều” màu nâu, những manh quần tấm áo màu nâu, vấn tóc củ hành một cục thồ lồ sau gáy, một Giáo Hội không cơ chế, không tăng lữ, nó lạc lõng sao đâu giữa một xã hội ngày càng văn minh hào nhoáng.

Nghe nói, đồng bằng Cửu Long nước đang nhiễm mặn và cạn dần. Nghe nói, các cô em hồn hậu tinh trong miệt vườn, nay, vàng đeo đầy tay, nước hoa rẻ tiền thơm nức, đem câu ca Vọng Cổ đi vào quán massage, gội đầu, hớt tóc khắp nơi…

Đặng San

Chuyên mục:Thân hữu, Thân hữu

Thẻ:Đặng San